कालापानी समस्या क्रमशः जटिल बन्दै गएको छ । नेपालले कालापानी क्षेत्र हाम्रो हो भन्नेबाहेक खासै गर्न सकेको छैन । भारत पुरानै अडान दोर्याइरहेको छ । भारतले सो क्षेत्रको ३१० वर्गमिटर नेपाली भूमि मिचेर राजनीतिक नक्सा जारी गरेपछि नेपालले पनि तत्कालै सो क्षेत्र आफ्नो भएको त्यस्त...

पछिल्लो समय यौनहिंसा, बलात्कार र महिलाविरुद्ध हिंसाका घटना धेरै सार्वजनिक हुन थालेका छन् । बलात्कारका घटना बाहिर आउन थालेसँगै समाजमा ‘बलात्कारीलाई फाँसी दिनुपर्ने’ माग पनि बढ्ने गर्छ । सर्वसाधरण मात्र होइन, जिम्मेवार पदमा रहेका र नेताहरु समेतले यस्तो ...

  न्याय–कानून जब सत्ता र शक्तिको रखैल बन्छ, हुनेखानेहरुको खेलौना कठपुतली बन्छ र निर्धाहरुका लागि त्यो ‘आकाशको फल आँखा तरी मर’ बन्न पुग्छ, त्यसले अनिवार्यतः जन्माउने परिणति भनेको चरम निराशा र वितृष्णा नै हो । त्यो निराशा र वितृष्णाले उचित निक...

कुनै समय थियो — कर्तृपुरदेख कामरुपसम्म अर्थात् कस्मीरदेखि आसामसम्मको भूभाग नेपाल थियो । कस्मीरलाई खसमीर पनि भनिन्छ । खसआर्यहरुको त मूल थलो जस्तै थियो कस्मीर । हिमाल, पहाड र तराइको विशाल भूक्षेत्र ओगटेको शैव, शाक्त एवम् प्रकतिपूजकहरुको देश थियो नेपाल । वेद पुर...

कानुनी रूपमै बलात्कार एक निकृष्ट र जघन्य अपराध हो । समाजमा यस्ता घटना अहिले पनि दिनानुदिन बढिरहेकै छन् । आफ्नै बाबु, दाजुभाइ, काका, साथीभाइ, नजिकका आफन्त, छरछिमेकबाटै बालिकाहरु तथा महिलाहरु बलात्कृत भइरहेका छन् । यसले समाज दिनदिनै झन् असभ्य बन्दै गएको छ । महिला...

नेपालका गाउँबस्तीका जनता आपसी संवादमा भन्छन्, ‘शत्रुले त पेल्छ । पेल्नु नै शत्रुताको पहिचान हो । हामीलाई त मित्रले पनि पेल्छ । सबैभन्दा विशेष सम्बन्धको मित्रले सबैभन्दा विशेष पेल्छ । पेलिआएको छ ।’ बुढापाकाहरू भन्छन् “सज्जनहरू सात कदम सँगै हिँडे भने पनि...

कुनै पनि देशको समग्र विकासको मूलआधार उक्त देशको शिक्षा हो । त्यो शिक्षा दिने मुख्य थलो विश्वविद्यालय हो । नेपालमा सञ्चालनमा रहेका विश्वविद्यालयको सङ्ख्या १२ पुगेको छ । तीमध्ये त्रिभुवन विश्वविद्यालय सबैभन्दा ठूलो विश्वविद्यालय हो । यसले करिब ६० वर्षको यात्रा पार गरेको छ । ...

प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेपाली काँग्रेसले उपनिर्वाचनको अवसर पारेर हालै सार्वजनिक गरेको अपीलमा ‘कम्युनिस्ट सरकारको २१ महिना २१ असफलता’ प्रस्तुत गरेको छ ।  प्रतिपक्षले सत्तापक्षको विरोध गर्नु संवैधानिक तथा राजनीतिक दायित्व भए पनि काँग्रेसका आरोप हेर्दा सि...

  रातोपाटी डेस्क काठमाडौँ– भनिन्छ, १२ बर्षमा पनि खोलो फर्कन्छ । द्वन्द्वकालीन मुद्दाहरुको सबैभन्दा संवेदनशील विषय संक्रमणकालनि न्यायको मुद्दाको अन्तिम किनारा लाग्न नसकेर त्यो घाउ उकुच पल्टदै गरेको अवस्थामा ज्यूँका त्यूँ रहँदै आएको छ । त्यो स्थितिबीच शान्ति स...

१) जनविरोधी शासक प्रशासकहरुलाई जनताले सरकारको यथातथ्य ‘थाहा’ पाएको मन पर्दैन । यसैले त्यस्ता शासक प्रशासकहरु विभिन्न उपायबाट ‘थाहा’माथि प्रतिबन्ध लागाइबस्छन् । यो यथार्थ बुझेका रुपचन्द्र बिष्टले राजतन्त्रात्मक पञ्चायतकालमा पनि ‘थाहा आन्दोलन&r...

म कम्युनिस्ट हुँ भन्नुभन्दा गौरवको कुरा संसारका केही पनि छैन । म कर्णेलको छोरा हुँ, म उच्च जातिको हुँ, म धनी मानिसको छोरो हुँ इत्यादि भन्नुभन्दा पनि कम्युनिस्ट हुँ भन्नु जस्तो गतिलो कुरा केही पनि छैन । तर कम्युनिस्ट हुँ भन्नु र तद्अनुरूप व्यवहार गर्नु सजिलो र चानचुने ...

दलित समुदाय इतिहासमा पटक पटक विभिन्न बहानामा अपमानित, अपहेलित र उपेक्षित हुँदै आएका छन् । लोकतन्त्र प्राप्तिपछि पनि राजनीतिक बजारमा फेरि विगतमाझैँ दलित समुदायलाई अपमानित हुनेगरी नयाँ शब्दको खेती हुँदैछ । त्यसमा पनि हरेक हिसाबले युगौँदेखि विभेद र उत्पीडनमा पारिएक...

नेपालको सम्प्रभुता भएको तर भारतले विगत लामो समयदेखि अवैध रूपमा ओगटिरहेको लिम्पियाधुरा, कालापानी, लिपुलेकबारे अहिले आम नेपालीले सरोकार व्यक्त गर्दै भारतको सर्वत्र विरोध सुरु भएको छ । केही समयअघि भारत सरकारले त्यहाँको संविधानको धारा ३७० खारेज गरेसँगै जम्मु–क...

१) छिमेकी मुलुक भारतको स्वाधीनता, नवनिर्माण र सुरक्षामा हामी नेपालीहरुको उल्लेखनीय योगदान रहिआएको छ । बदलामा भारतले नेपाल र नेपालीमाथि निरन्तर बलमिच्याइँ र लुटमारको व्यवहार गर्दैआएको यथार्थ कसैबाट छिपेको छैन । अब हामी नेपालीको सहनशीलताको पराकाष्टा नाघेको छ । लिप...

चीन र भारतले जडीबुटीको व्यावसायिक खेतीबाट मनग्गे आम्दानी गरिरहेका छन् तर नेपालमा भने व्यावसायिक खेती गरी मुनाफा कमाउन नेपाली उद्यमी चुक्नु हुँदैन भन्ने धारणाको विकास हुन सकिरहेको छैन । नेपालमा वन नियमावली र वन कार्यविधि यसका बाधक देखिएको छ । यसको परिमार्जन गरी स...

नरेन्द्र मोदी सरकारले ३१ अक्टोबरदेखि अस्तित्वमा आएका नयाँ नक्सा सार्वजनिक गर्ने क्रममा नेपालको लिपुलेक, लिम्पियाधुरा क्षेत्रको झण्डै ३१० वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफल र कालापानी क्षेत्रको ६२ किलोमिटर क्षेत्रफल आफ्नो नक्सामा समावेश गरेपछि पुनः नेपाल भारत सीमा विवाद चर्किएको छ । ...

भारतको नयाँ दिल्लीमा भएको प्रदूषण सङ्कटसँगै हामी नेपाली पनि मुक्त रहने अवस्था छैन । हाम्रो सङ्घीय राजधानी काठमाडौँ त अझ एउटा खाल्डो हो । यहाँको बाक्लो मानव बस्ती, सहरीकरणको चाप र अव्यवस्थित विकासका चालचलनले प्रदूषणको मारमा हामी पनि सिकार बनिरहेकै छौँ । यसले सीमाको ...

  सामन्ती संस्कार र संस्कृतिमा चलिआएका भाषिक, व्यावहारिक आचारगत शीर्षाशनहरूलाई उल्ट्याएर खुट्टाले दह्रोसँग टेकाउँदै हिँडाउँदै समाजलाई उत्तरोत्तर उज्यालोतिर अघि बढाउन अन्य विभिन्न प्रयत्नका अतिरिक्त हामीले हाम्रा बालबालिकामाथि पनि विशेष ध्यान दिनैपर्छ । बालबालिकाहर...

  जनयुद्धकालीन माओवादी पार्टीले उत्पीडित वर्ग, जाति, क्षेत्र, महिला विरुद्धको सामन्तवादी उत्पीडन अन्त्य गर्ने भनेको हो । साथसाथै, साम्राज्यवाद तथा विस्तारवादविरुद्ध राष्ट्रिय स्वाधीनताको आन्दोलनबाट यस्तो उत्पीडन अन्त्य गर्ने भनेको हो । तर, जनयुद्धको जगमा जनआन्दोलन हुँदै ...

  महाभारतमा एउटा कथाको प्रसंग छ | आफ्नी बहिनी देवकीको आठौँ सन्तानबाट आफू मारिने कुरा कंशले नारदबाट सुचना पाउँछन् | रिसले आगो हुन्छन् उनि | देवकीलाई मार्न भनेर झम्टिन्छन् | वशुदेव अघि सर्छन् र जन्मे जति सबै बच्चा तुरुन्त कंशलाई सुम्पीदिने संकल्प गर्दै देवकीको प्रा...