आज कृष्ण जन्माष्टमी । हिन्दु धर्ममा भगवान् श्रीकृष्णको विशेष महत्त्व छ । श्याम वर्णका अत्यन्तै प्रभावशाली व्यक्तित्वका धनी श्रीकृष्ण बाँसुरी बजाएर सारा जगत मन्त्रमुग्ध पार्दथे । उनको मुस्कानमा हर्ष, मनको सौन्दर्य र सौम्यको अद्भुत सङ्गम पाइन्छ । कालो, घुम्रिएको कपालमा मयूरको प्वाँख स...

हामी भर्खरै स्थानीय तहको चुनाव सकेर संसदीय र प्रदेश स्तरीय चुनावको तयारीमा छौं । मङ्सिर ४ गते देश चुनावमा जाने निश्चित भैसकेको छ । यस सन्दर्भमा चुनावको विविध पक्षमा छलफल सुरु भएको छ । यो लेख सोही छलफलमा जोडिने एक प्रयास हो  । प्रस्तुत लेखमा केही सैद्धान्तिक कुर...

नेपालको इतिहासमा जहानियाँ राणाशासनको अन्त्यका लागि बनेको पहिलो संगठन थियो– प्रचण्ड गोरखा ।  पुरुषोत्तम बस्नेतको पुस्तक ‘नेपाली काँग्रेसको इतिहासको प्रारूप’का अनुसार, यस संगठनका संस्थापक थिए– कप्तान खण्डमानसिंह बस्नेत । भर्खरै श्री ३ भए...

काठमाडौँ अहिले जताततै फोहोरै फोहोरको डुङ्गुरले दुर्गन्धमय बनेको छ । यसमा जिम्मेवार निकायहरू एकले अर्कोलाई जिम्मेवारी पन्छाउँदै आफू पानीमाथिको ओभानो बन्ने प्रयासमा लागेका देखिन्छन् । यसरी जनताको स्वास्थ्यमाथि खेलवाड भइरहँदा पनि खै जनप्रतिनिधिहरूले सक्रियता देखाएको ?&nb...

भारतीय उपमहाद्वीप योगी, साधक, खोजी र सम्बोद्धि मार्गमा जीवन समर्पित पथिकहरूको इतिहासले भरिपूर्ण छ । १५ अगस्टको दिन यही शृङ्खलाका एक महान् कडी, भारतका एक विलक्षण महान् योगी र प्रखर बौद्धिक व्यक्तित्वको जन्म दिन हो । दार्शनिक, कवि, स्वतन्त्रता सङ्ग्रामका सेनानी, क्रान्तिकारी, यो...

                                          ...

नेपाल नागरिकता ऐन, २०६३ लाई संशोधन गर्न बनेको विधेयक साउन ६ गते प्रतिनिधिसभा र १२ गते राष्ट्रियसभाबाट पारित भएसँगै सभामुख अग्निप्रसाद सापकोटाले प्रमाणित गरी साउन १५ मा प्रमाणीकरणका लागि शीतल निवास पठाए । तर, शीतल निवासमा राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले १४ दिन अध्यय...

विगत केही समय यतादेखि देशका प्रमुख राजनीतिक दलहरु देशमा विद्यमान गरीबी, महँगी, बेरोजगारी र आर्थिक भ्रष्टाचार लगायतका समस्याको समाधान गर्नमा असफल सावित भएका छन् । देशमा अहिले देखिएका सबैखाले समस्याको निम्ति एक्लो संघीयतालाई नै जिम्मेवार ठानिरहेका छन् ।  जबकि...

नेपालको कृषि क्षेत्र निर्वाहमुखी प्रणालीबाट व्यवसायिकता र औद्योगीकरणतर्फ उन्मुख भैरहेको छ । सरकारले कृषि क्षेत्रको विकासका लागि विभिन्न अनुदानका कार्यक्रम संचालन गरिरहेको छ । तर कृषकले अनुदानको बारेमा सुने तापनि कृषि अनुदान कहाँबाट कसरी पाइन्छ भन्ने जानकारी नहुँदा सर...

समाजवाद आर्थिक तथा राजनीतिक कार्यक्रम त हुँदै हो, यो साहित्यिक कार्यक्रम पनि हो । साहित्यका सन्दर्भमा समाजवादको अवधारणाको थालनी मुख्यतः रुसी क्रान्तिपछि रुसबाटै जन्मिएको हो । समाजवादी साहित्यलाई समाजवादी यथार्थवाद भन्ने गरिन्छ । नेपालमा पनि समाजवादी यथार्थवादबारे चर्चा ह...

आज १२ अगस्ट अर्थात् अन्तर्राष्ट्रिय युवा दिवस । अन्र्तपुस्ता ऐक्यवद्धता : सबै उमेर समूहमैत्री विश्व निर्माणमा साझा प्रतिवद्धता भन्ने मूल नाराका साथ अन्तर्राष्ट्रिय युवा दिवस मनाइँदै छ । सामान्य अर्थमा भन्नु पर्दा व्यक्तिलाई उमेरका आधारमा गरिने पहिचान वा वाल्यावस्था पार गरिसकेका र प्...

‘येन बद्धो बलिराजा दानवेन्द्रो महावलः ।  तेन त्वां प्रतिबध्नामि रक्षे मा चल मा चल’  रामेछापका नीलप्रसाद घिमिरे शुक्रबार पशुपति परिसरमा ठूलो स्वरमा यी मन्त्र उच्चारण गरिरहेका थिए । उनी मात्र होइन, अरू धेरै ब्राह्मणहरु मन्त्रोच्चारण गर्दै भक्तजनका द...

जनै पूर्णिमाको दिन नेवार जाति क्वाति पुन्ही (क्वाँटी पूर्णिमा) मनाउँछन् । क्वाँटी अर्थात् नौ किसिमका गेडागुडी मिसाएको परिकार, एक किसिमको सूप वा तातो झोल । नेपाल भाषाको ‘क्वाति’ शव्द ‘क्वा’ (तातो) र ‘ति’ (झोल वा रस) मिलेर बनेको ह...

२३ साउनमा गृह मन्त्रालयले मातहतका निकायलाई निर्देशन गर्‍यो– ‘अपमानजनक नाम र थर प्रयोग गरी नागरिकताको प्रमाणपत्र जारी नगर्ने । त्यसरी जारी भएका नागरिकताको प्रमाणपत्र सम्बन्धित व्यक्तिले सच्याउन माग गरेमा आवश्यक प्रक्रिया पूरा गरी सच्याउने व्यवस्था मिलाउने ।&r...

समग्र अर्थराजनीतिक परिवेशअनुरुप उत्पादक शक्ति र सम्वन्धको विकास भएन भने त्यो पतन अवश्यंभावी हुन्छ । यसले माग सापेक्ष विकसित हुँदै गयो भने  गुणात्मक रुपान्तरण सहितको नयाँ जीवन प्राप्त गर्दछ, यथास्थितिमै रह्यो भने विनाशको अवस्थामा पुग्दछ । यो विकास र विनाशको द्वन्द्वात्मक...

नेपालको कम्युनिष्ट आन्दोलनको शक्तिलाई विभाजित गर्ने र तिनै विभाजित पार्टीका नेताहरुको उपयोगमार्फत आफनो शक्ति सिर्जना गर्ने काममा अहिलेको सरकार र सरकारको नेतृत्व गर्ने राजनीतिक दल नेपाली काँग्रेसले मज्जाले गरिरहेको छ । नेपाली काँग्रेसका अधिकांश नेताहरु संसारमा कम्यु...

आम चुनावको मिति मंसिर ४ गते तोकिएपछि चुनावी सरगर्मी सुरु भएको छ । मतदाताहरू खासै नताते पनि उम्मेदवारका आकांक्षीहरु भने तातिसकेका छन् । अहिले पाँच दलीय गठबन्धन सरकारको नेतृत्व लिइरहेको प्रमुख सत्तारुढ नेपाली काँग्रेस पार्टी यसमा विशेष गरी उत्साहित बनेको छ, जुन स्वा...

नेपाल बहुजातीय, बहुभाषिक तथा बहुसाँस्कृतिक देश हो । नेपालमा १२३ जात जाति र १२८ भाषाभाषी रहेका छन् । विविधतायुक्त समाज नै नेपाल र नेपालीको साझा पहिचान हो । भूगोलको हिसावले पनि हिमाल, पहाड, तराई (भित्री तराई) रहेको नेपाल तराईको केचनाकवलदेखि ८८४८ मिटर अग्लो वि...

गत शुक्रबार जागरण मिडिया सेन्टरले ‘सञ्चारमाध्यममा दलित सवाल’ ब्यानरमा कार्यक्रम ग¥यो । मलाई पठाइएको निमन्त्रणा–पत्रमा अंग्रेजीमा भनिएको थियो– हामीले लेखक, स्तम्भ लेखक, विचार लेखकहरूसँग ‘नेपाली लेखनमा दलित मुद्दाहरू’माथि अन्तक्र्र...

हालै सम्पन्न स्थानीय तहको चुनाव ५ वर्षमा हुने कर्मकाण्ड भएता पनि त्यसले केही चर्चा पायो, त्यो कारण थियो पार्टीहरुभन्दा बाहिरका केही स्वतन्त्र उम्मेदवारको जित । काँग्रेसबाट विद्रोह गरेर जनकपुर उपमहानगरपालिकामा मेयरले जिते पनि सुदूर पश्चिमको धनगढी, प्रदेश एकको धरान तथा काठ...

नेपालको सन्दर्भमा कम चर्चा तथा प्राथमिकतामा परेको क्षेत्र हो सार्वजनिक शिक्षा । आधुनिक नेपाल (वि.सं.२००७ साल) को सुरुवातसँगै नेपालमा सार्वजनिक शिक्षाको सुधारका केही प्रयासहरु भए । तर ती प्रयास प्रायः असफल नै रहे ।  २०६२/०६३ पछि नयाँ व्यवस्था अनुकूलको शैक्षिक व्...

आज शनिबार । शनिबार फुर्सदको समय । शनिबार आफ्नो समय । यसो मोबाइल हेर्छु, ह्वाट्स एपमा सत्संगको जानकारी आएको छ । जाउँ जाउँ लाग्छ ।  घरका सदस्यहरुलाई भन्छु, ‘आज म जान्छु है । बरु तिमीहरु पनि जाने भए हिँड ।’ तर खै, सबै आआफ्नै काममा व्यस्त हुन्छन् । म भने...

रुपन्देहीमा कृषि व्यवसायीहरुको एक समूहले अस्ट्रिच पाल्यो । यस पन्छीको प्वाँख, छाला, बोसो, मासु तथा हाड सबै बिक्री हुने जानकारी पाएपछि उनीहरुले अस्ट्रिच पालेका थिए । राम्रै भयो तर मासु विदेश पठाउनेबारे बजार खोज्दै पश्चिमी जगत पुगेका ती व्यवसायीहरुलाई अस्ट्रिच आफू मर्दैछ...

गरिबीले थलिएको मेरो परिवार, दूरदराजमा हुर्केकी म भूइँमान्छे । बाबुले रक्सी पिएर रातदिन आमालाई  पिट्ने, दुर्व्यवहार गर्ने, पटक पटक घरबाट निकाल्ने गर्दथे ।  आमालाई ज्यानै जोगाउन गाह्रो थियो । एकातिर बाउको पिटाई, घरेलु हिंसा, दुर्व्यवहार र मानसिक पीडाले मेरी...

अहिले रेशम चौधरीको नागरिक उन्मुक्ति पार्टी चर्चामा छ । यो पार्टीले एकै पटक दुई गाउँपालिका तथा दुई नगरपालिकामा विजयको झण्डा गाडेको छ । रेशमको पार्टीले आगामी प्रदेश र संघीय चुनावमा पनि राम्रो परिणाम ल्याउने आँकलन गरिएको छ । यो पार्टी स्थापित हुनु थारू आन्दोलनको देन ह...