दरबारका खोपीसम्म खबर पुग्यो– रैती भोकभोकै छन् ! महाराज–महारानीको जुनाफमा चाकडीबाजले प्रजाको गुनासो सुनायो– महाराज, प्रजाले खान पाएनन् !! बिरामी भएर आराम फर्माइरहेका महाराजले आश्चर्यचकित भएर सवाल गरे– ओहो.... प्रजाले दूध–भात पन...

 कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) संसारकै लागि महासंकट सावित भएको छ । संसारमा यसअघि भएका महामारी नियन्त्रणका अनुभवहरुवाट यसको निराकरण सम्भव छ भन्ने आशा राखौं । प्रतिक्षा गरौं, कोभिड–१९ लाई संसारले नियन्त्रण गरेपछि नेपालमापनि नियन्त्रण हुने नै छ । तर नेपा...

आज विश्व नै कोरोना महामारीबाट आक्रान्त भैरहेको छ । दश लाख भन्दा बढी व्यक्तिहरु यस महामारीको चपेटामा परिसकेका छन् । चिकित्सा बिज्ञानले यसको समाधानको लागि कुनै अचुक उपाय निकाल्न सकेको छैन । यस्तो भयावह अवस्थामा हामीहरुले आफ्नो बानीव्यहोरामा परिवर्तन ल्याउन र आवश्यक तयारी...

  प्रसङ्ग मानव विकासको इतिहासमा कैयौँ प्राकृतिक विपत्तिहरु आए । सयौँ सभ्यताहरु नष्ट भए । मान्छे लगायत जीवजन्तु विलिन भए । पुनः लामो समयको अन्तरालपछि फेरि विकासको गति अघि बढ्यो । हाम्रा पुराणमा वर्णित रामायण महाभारतकालीन सभ्यता पनि त लिखित ग्रन्थहरुमा मात्रै...

म स्व–क्वारेन्टाइन उर्फ स्व–गृह प्याकिसबन्दीमा छु । पृष्ठभूमिमा कोरोना भाइरस आतङ्क छ, मेरो नाकसामु छ कडीकडाउ सरकारी आदेश । सनक सिं महामहिम डोनाल्ड ट्रम्प शासित अमेरिकाबाट फर्केर जन्मथलो टेकेको भयो आज बाह्र दिन । ऐकान्तिक प्याकिसबन्दीमा खुम्चिएर बिताएका पट्यारल...

अहिले जहाँसुकै, जतिसुकै बेला, जोकोहीले कोरना भाइरसकै चर्चा गर्ने गरेको पाइन्छ । सबै नागरिकलाई कोरोनासँग लड्ने ब्रह्मास्त्र मानिएको लकडाउनको रणनीतिअनुसार घरमै कैद नभईकन धरै छैन । तर कसैलाई भनेँ घरभित्रै सुरक्षित बस्न सक्ने अवस्था छैन । समग्रमा भन्नुपर्दा घरमा बस्दा भ...

  निनो पाग्लिकसिया अहिले हामीले देखिरहेका र भोगिरहेका महाव्याधिको विश्वव्यापी अनुभवलाई प्रतिनिधित्व गर्ने शब्द ‘संकट’ भएको छ । र, त्यसले मलाई राजनीतिक दर्शनशास्त्री अन्तोनियो ग्राम्सीले भनेका शब्दहरु स्मरण गराइदिएको छ, ‘संकट ठ्याक्कै त्यो तथ्यम...

कोरोना संक्रमणको तीव्रतर गतिलाई रोक्न चीनले ‘लकडाउन’लाई एउटा मुख्य उपायको रुपमा अवलम्बन ग-यो । साबुन पानीले हात धुने, सामाजिक दूरी कायम गर्ने र घरमै बस्नेजस्ता सामाजिक व्यवहारगत उपाय अवलम्बनलाई ‘लकडाउन’ ले प्रभावकारी तुल्याउने चिनियाँ विश्वा...

कोरोनाभाइरस (कोभिड–१९) को महामारी विश्वव्यापी रूपमा फैलिरहेको छ । यसको प्रभाव नेपालसम्म आइपुग्दा यो रोगको सङ्क्रमणलाई न्यूनीकरण गर्दै क्षतिलाई कम गर्न अहिले पूरै देश ‘लकडाउन’ गरिएको छ । नेपाल मात्रै होइन दक्षिण एसिया, एसिया, युरोपेली क्षेत्रका साथै ...

बसाइँ हिँड्नेको ताँतीले बस्नेको मन रुवाउँछ, लाखौंका लागि उजाड छ यो देश मुट्ठीभरलाई त स्वर्ग छ –जे.बी. टुहुरे यस्तै क्रान्तिकारी गीत गाउनेहरु सत्तासीन भएपछि उनीहरुको मन मर्छ कि शासकीय मनमा फेरिन्छ ? अरुका दुःख र पीडामा उनीहरुको मन रुन्छ कि...

भाइरस एक सुषुप्त अवस्थामा रहने विषाणु हो, यसले जीवित कोशिकामा वंशवृद्धि गर्दछ, अति सुक्ष्म अवस्थामा जीवित प्राणीमा प्रवेश गरी कोशिकालाई असर पु-याउँदछ अनि अस्वस्थ बनाउने कार्य गर्दछ भन्ने कुरा अहिलेको विज्ञानले प्रमाणित गरेको छ । भाइरस पनि भिन्न भिन्न प्रकृतिका हुन्छन् त्यसै...

यस बेला हाम्रै आँखाले देख्नेगरी कोभिड–१९ ले नेपालको स्वास्थ्य क्षेत्र खत्तम भएको तथ्य देखाइदिएको छ, सायद हाम्रो जस्तो खत्तम स्वास्थ्य सेवा विश्वमा कहीँ छैन ।  मुख्यतः सार्वजनिक स्वास्थ्य क्षेत्रको बेहाल भएकै कारण गरिब र निम्न वर्गका धेरै मानिस विभिन्न अकल्ट प्राक्टिस (द...

तपाईंको देशमा चार दशकभन्दा लामो समय बिताउने क्रममा मैले अमेरिकाप्रति तपाईंहरु जति आशक्त अर्को भेटिनँ । मैले चिनेका सबैजना आफ्नो छोराछोरीलाई अमेरिका पठाउन चाहन्छन् ।  तपाई‌ंहरु सिधै अमेरिकाबाट आइफोन मगाउनुहुन्छ, न्युर्योक टाइम्स र सीएनएनका समाचार ...

हजुरबाको काखमा बसेर नातिनातिनाले कथा भन्न अनुरोध गर्ने समय नै पाएका थिएनन् । त्यो लाडप्यारको हकलाई यान्त्रिक संसारका आजको वैज्ञानिक र आधुनिक भन्नेहरूले चटक्कै खोसेका थिए । गृहकार्यको बोझले ङ्याच्याक्क थिचिएका बालमन सायद यो घरमै बस्नुपर्ने अवस्था (लकडाउन) को फाइदा उठाउँ...

कोरोनाको पहिलो सङ्क्रमण गत पुस महिनामा चीनको उहान सहरमा देखिएको थियो । संलग्न स्वाथ्यकर्मीले कोरोना सङ्क्रमण गाभीर्यता बारे स्थानीय प्रशासनलाई जानकारी दिँदा उल्टै स्थानीय प्रशासनले दुईजना चिकित्सकलाई बन्दी बनायो । पछि तीमध्ये एकजना चिकित्सकको मृत्युसमेत भएको समाचार व्यापक...

कोरोनाभाइरस (कोभिड–१९) को सङ्क्रमणका कारण यतिबेला देश लकडाउनको अवस्थामा छ । अत्यावश्यक दैनिक उपभोग्य वस्तुको आपूर्तिका लागि बाहेक सरकारले अहिले कसैलाई पनि घरबाट ननिस्किन भनिरहेको अवस्था छ । यो अवस्थामा अर्थतन्त्रका सबै पक्ष उच्च प्रभावमा छ । त्यही असर न्यूनीकरणका ल...

डिसेम्बर ३१, २०१९ मा पहिलो पटक चीनको उहानमा देखिएको कोरोना भाइरस कोभिड–१९ को सङ्क्रमण आजको मितिसम्म आइपुग्दा विश्वका २०१ देशमा पुगिसकेको छ भने बेलायतका प्रधानमन्त्री बोरिस जोनसनसहित करिब छ लाख जना व्यक्ति सङ्क्रमित भएका छन् भने सैँतीस हजार आठ सय पन्ध्र जनाले ज्या...

दक्षिण कोरिया, जापान र भारतजस्ता एशियाका प्रजातान्त्रिक मुलुक कोरोनाभाइरसको महामारीविरुद्ध युरोप र अमेरिकाको दाँजोमा राम्रोसँग लडिरहेका छन् । गहिरो सामाजिक विभाजन र पश्चिमाको कमजोर नेतृत्व यसका दुई कारण हुन् । संसारका १ सय ९९ देशमा आगोसरी फैलिएपनि कोरोनाले फरक...

सन् २०१९ को अन्तिम महिनामा चीनको हुबेई प्रदेशको राजधानीऊहानबाट सुरु भएको कोभिड–१९ विश्वव्यापी महामारीका रूपमा संसार भर फैलिएको छ । यी हरफ लेखिँदासम्म यसबाट सङ्क्रमित हुनेको सङ्ख्या ७,२२,४३५ पुगेको छ र अहिलेसम्म ३३,९९७ मानिसले यसैको कारणले ज्यान गुमाउनुपरेको ...

सन् २०१९ डिसेम्बर अन्तिममा चीनमा देखिएको कोरोनाभाइरसले विश्वमा  सङ्क्रमण र मृत्युको त्रास बढाउँदै लगेको छ । छिमेकी देश चीनको उहानबाट फैलिएको कोरोना (कोभिड–१९) भाइरसबाट संसारका करिब २ सय देश प्रत्यक्ष प्रभावित भएका छन् । यो लेख तयार पार्दासम्म विश्व स्वास्थ्य स...

कोरानोले गर्दा मानिसहरु बिमार भएका र मरिरहेका खबर विश्वभरिबाट आइरहेका छन् । तर जब कोराना भारत पुग्यो, यसलाई रोक्नका लागि गरिएको ‘लकडाउन’बाट मर्नेहरुको खबर झनै भयावह बनेर अगाडि आउन थालेका छन् । यस भयावहतालाई बेवास्ता गर्दै मानिसहरु भनिरहेका छन्, &lsqu...

विज्ञानका अध्येता उत्तमबाबु श्रेष्ठले कोभिड–१९ को महाव्याधिसँग जुघ्न सरकारले चालिरहेको कदमको सन्दर्भमा निक्कै सान्दर्भिक र विचारणीय सुझावहरु अगाडि सारेका छन् । आफ्ना फेसबुक पेज र ट्वीटरमार्फत् उनले सरकारलाई दिएको सुझाव यस्तो छः कोभिड १९ सँग लड्नको लागि विश्वका...

विद्यमान लकडाउनले हामी सबैलाई कोरोना संक्रमण फैलिनबाट धेरै हदसम्म जोगाइरहेको छ । बेलैमा सरकारले गरेको यस निर्णयको स्वागत गर्नैपर्छ । विश्वमहामारीको अवस्थामा हामीले आत्मनिर्भर भएर कति रहन सक्छौं यो एउटा अभ्यास पनि हो । साथै हामीले यस्तो अवस्थामा  मित्र राष्ट्रहरु तथ...

हामीले कोरोना भाइरस (कोभिड–१९)ले निम्त्याएको संकटमा विशेष राहत प्याकेजको माग गर्दै आएका छौँ । मुलुक लकडाउनमा गएसँगै मुख्यत ज्यालादारी श्रमिक मारमा परेका छन् । ज्यालादारी श्रमिकलाई राज्यले तोकेको न्युनतम ज्याला छ । उनीहरुका लागि त्यही अनुसारको राहत प्याकेज ल्याउन...

२१ औं शताब्दी अर्थात् जेनेटिक इन्जिनियरिङ्ग, रोबोटिक्स र आर्टिफिशियल इन्टेलिजेन्सको यो अति वैज्ञानिक युगमा कुनै देशमा कोभिड–१९ जस्तो भाइरसको संक्रमण सम्भवतः एक वैज्ञानिक त्रुटिबाट निर्मित आविष्कार हुनसक्छ । तर गत वर्ष डिसेम्बर महिनामा चीनको ऊहान प्रान्तबाट सुरु भएको य...