औपनिवेशिक शासनबाट मुक्त भएका देशहरूको लागि स्वतन्त्रता दिवस जतिको महत्त्वपूर्ण दिन हुनुपर्ने हो। नेपालका लागि असोज तीन। संविधान घोषणा भएको दिन।  विडम्बना त्यो अपनत्व, त्यो हर्ष कहीँ कतै देखिँदैन। बडो दया लागेर आउँछ कहिलेकाही यो संविधानप्रति। यत्र...

नेपालमा सङ्घीयताको अभ्यासको सुरु भएको ६ वर्ष भयो । एकात्मक राज्य संरचनाबाट सङ्घीय संरचनामा रूपान्तरण गर्न र सफल अभ्यासका लागि  आवश्यक सबै पूर्वाधार निर्माणको क्रममा नै छ । सङ्घीय संरचनाको स्वशासन र सहशासनको उच्चतम विन्दु प्राप्त गर्ने बाटोमा छ । यो सफल भयो, भएन भनेर ...

पछिल्ला वर्षहरूमा बालहत्या र सामूहिक हत्याका घटना बढ्दै गएका छन् । यस्ता घटनामा बढी आफन्तकै हात रहने गरेको छ । हालै सङ्खुवासभा जिल्लाको मादी नगरपालिका १, उम्लिङ खोलामा यस्तै घटना भयो, जहाँ एकै परिवारको छ जनाको हत्या भयो । करीव डेढ वर्षअघि पाँचथर जिल्लामा पनि यस्तै ...

  ‘अबको राजनीतिको केन्द्रबिन्दु भनेकै यो सत्तारुढ गठबन्धन कसरी फुटाउने भन्ने हो । एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको मुख्य जोड पनि यसैमा केन्द्रित छ । यो गठबन्धन या त आन्तरिक किचलोबाटै भत्कन्छ, नभए बाहिरी दबाबबाट तोड्नुपर्ने हुन्छ ।’ प्रमुख प्रतिपक्षी दल ...

  मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेसन कम्प्याक्टसम्बन्धी विवादले नेपालको सदन र सडक खाडीको मरूभूमिझैँ तातिरहेको बेला म भने दशकौँ पछि फर्किंदैछु । ​ पाठकवृन्द ! यसरी उल्टो बाटो हिँड्ने व्यक्तिलाई प्रतिगामी भन्न सक्नुहुन्छ तर विगत नबुझी वर्तमान र भविष्य बुझ्न सकिँदो ...

अहिले एमसीसी परियोजनाको बहसले नेपाली राजनीति तरङ्गित भएको छ । यी बहसहरूको सेरोफेरोमा छिर्नुअघि एमसीसी परियोजनाको सङ्क्षिप्त जानकारी बुझ्नु जरुरी छ । सन् २००४ को जनवरीमा संयुक्त राज्य काँग्रेसले सुरुवात गरेको मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेसन (एमसीसी) संयुक्त राज्य अमेरिका...

  केही वर्ष पहिलेसम्म नेपालमा खासै चर्चा नभएको एमसीसी परियोजना तीन चार वर्षदेखि चर्चामा छ । विशेष गरी २०७४ भाद्र २९ गते नेपालका तत्कालीन अर्थ मन्त्रीले अमेरिका नै गएर एमसीसी सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेपछि यो विषय चर्चामा आएको हो । अमेरिकी सरकारको रणनीति र सामरिक...

नालदुम तथा महादेव पोखरीलाई हाल भक्तपुरको नगरकोट नामले समेटेको छ । यो भक्तपुर तथा काभ्रेपलाञ्चोक जिल्लाको सिमाना क्षेत्र हो । पर्यटनका लागि महत्वपूर्ण भएकाले विदेशी तथा स्वदेशीको लागि एकदमै परिचित स्थान हो भने नेपाली सेनाको लागि ढुङ्गा माटोसँग खेल्ने इलाका भएकोले प्रा...

हामी बसेको विश्वको दुई तिहाईभन्दा बढि भाग पानीले ढाकिएको छ । तर, पनि यही विश्वमा बस्ने दुई तिहाइभन्दा बढि मानिस पर्याप्त सफा र स्वच्छ पिउने पानीबाट बञ्चित रहेका छन् । किनभने, महासागर र सागरहरुमा रहेको ९७ प्रतिशत पानी नुनिलो र पिउन लायक छैन । केवल ३ प्रतिशत पानी मात्...

ऐतिहासिक दस्तावेजलाई केलाएर हेर्ने हो भने नेपाली राजनीतिक घटनाक्रम सबैभन्दा परिवर्तनशील बनेको मुलुक हो । राणा शासनदेखि लिएर प्रजातन्त्र, पञ्चायत पुनः प्रजातन्त्र हुँदै अहिले गणतन्त्रको अवस्थाको बीचमा विभिन्न आरोह अवरोहको प्रत्यक्ष साक्षी र कारक बन्दै राजनीतिक घटना चक्रभित्र ...

  झण्डै २ लाख वर्षअगाडि अफ्रिकाबाट मानव जातिको विकास शृङ्खला सुरु हुन्छ । यो दुई लाख वर्षमा मानिस अफ्रिका हुँदै विश्वका प्रायः ठाउँमा मात्र पुगेन समुन्द्रमुनि हाई–वे निर्माण गर्नेदेखि मङ्गल ग्रहमा रकेट अवतरण गर्न सफल भइसकेको छ । २१ औँ शताब्दीमा विज्ञान र प्र...

जापानले कामदारको अभावलाई सम्बोधन गर्न २०१९ अप्रिल १ बाट नयाँ कानुन अनुमोदन गरी विदेशी कामदार भित्र्याइरहेको छ । उसले विशेषगरी भियतनाम, चाइना, फिलिपिन, इन्डोनेसिया, कम्बोडिया, थाइल्यान्ड, नेपाल लगायत देशबाट कामदार लिइरहेको छ । कामदार छनोटका लागि तोकिएको मापदण्...

कोभिड महामारीका कारण बन्द भएका विद्यालयहरू झण्डै डेढ वर्षपछि खुल्दैछन् । यद्यपि सरकारले महामारीका कारण बन्द भएका पर्यटन उद्योगहरू, सिनेमाघर लगायत अन्य व्यावसायिक क्षेहरू खोल्न दिने निर्णय गरे पनि विद्यालयका हकमा भने औपचारिक निर्णय गरेको छैन । महामारीका बीचमा सञ्चालनमा ल्...

अमेरिकी सरकारबाट प्रस्तावित मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेसन नामक एक सहयोग कार्यक्रममाथि फेरि व्यापक चर्चा, परिचर्चा चल्दैछ । एमसीसीका उपाध्यक्षसहित उच्च स्तरीय भ्रमण चाँडै हुने भनिँदैछ । दलहरू लगायत नागरिक समाजसमेत यस विषयमा विभाजित छ । धेरै स्वनामधन्य विद्वानहरू यसलाई व...

अफगानिस्तानबाट अमेरिकी तथा नेटो सैनिकहरुको फिर्तीसँगै तालिबानको बिना रक्तपात सत्ता कब्जाका कारण अहिले अफगानिस्तान पुनः चर्चामा छ । यसलाई केहीले सन् १९९६ मा तालिबानको उदयको रूपमा सम्झिरहेका छन् । केहीले अमेरिकी बर्हिगमनलाई सन् १९७५ ताका उत्तरी भियतनामको अमेरिकी उपस्थ...

नेपाली काँग्रेस आफ्नो १४ औँ महाधिवेशनको सँघारमा रहेको छ । नेपाली काँग्रेसको विधानअनुसार महाधिवेशन भएको भए अहिले अर्को नेतृत्व चुनिएको १८ महिना भइसकेको हुन्थ्यो । यही भाद्र १८ गतेदेखि गर्ने भनेर नेपाली काँग्रेसले आफ्नो नयाँ महाधिवेशन तालिका सार्वजनिक गरेको छ । हुनु...

धर्ममाथिको राजनीतिले पुनः एकपटक चर्चा पाएको छ । खासगरी काँग्रेसी राजनीति यसबाट बढी प्रभावित देखिन्छ । महामन्त्री शशाङ्क कोइराला पहिलेदेखि नै धर्म सापेक्ष राष्ट्रको पक्षमा थिए । ५० प्रतिशत महासमिति सदस्य दुई वर्षअघि नै हिन्दुराष्ट्रको पक्षमा खुलेका हुन् । महाधिवेशन नजिकि...

विश्वका सबै धर्म ज्वरग्रस्त लाग्छन् । उनीहरू सबै उदास देखिन्छन् । मन्दिर, मस्जिद, गिर्जाघरहरू सबै श्मसानघाटजस्ता जीवनशून्य लाग्छन्, त्यहाँ कुनै उत्सव देखिँदैन, उल्लास देखिँदैन । चर्च जानुस् – शूलीमा झुन्ड्याइएका जीसस देख्नुहुन्छ, मस्जिद अगाडि गीत र संगीतको अनुमति छैन । ...

सन् २०१९ को डिसेम्बरमा चीनको उहान सहरबाट सुरु भएको कोरोना भाइरसको सङ्क्रमण क्रमशः विश्वका सबै महादेश र राष्ट्रहरूमा फैलियो । २०२१ को अगस्ट अन्त्यसम्म आइपुग्दा विश्वका २१ करोड ६२ लाख २४ हजार ३५१ मानिस सङ्क्रमित हुन पुगे भने दशौँ लाख (२.०८ प्रतिशत) मानिसले ज्यान गुमाइसकेक...

  आजभन्दा लगभग तीन वर्षअघि मात्र पनि विद्यमान राज्य व्यवस्थाको विकल्पको विषय त्यति चर्चामा थिएन । जसले यो विषय उठायो, खासगरी यो सत्ता र व्यवस्था पक्षका नेताहरूले उसै माथि हँसीमजाकमा उडाउने गरेका थिए । उनीहरूका लागि यो शब्द त्यति सुपाच्य थिएन । जसले ‘यो सं...

  कुनै पनि विषयको विश्लेषण गर्दा SWOT एनालाइसिस सम्बन्धी एउटा मान्य सिद्धान्त छ । यो सिद्धान्तअनुसार विश्लेषण गर्दा सबलता (Strength), कमजोरी (Weakness), अवसर (Opportunity) र चुनौती (Threat Analysis) समेत चारवटा पक्षलाई हेर्ने गरिन्छ । विश्लेषणको यो सिद्धान्तले ...

नेपालको राजनीतिमा आम नागरिकले सहजै बताउने सक्ने एउटा विशेषता भनेको आन्दोलन, सङ्घर्ष, बलिदानमार्फत विद्यमान राज्य प्रणालीमा परिवर्तन ल्याउन सक्ने ल्याकत नेपालका राजनीतिक दल र नागरिक समाजसँग छ । तर, त्यसको संस्थागत विकास गर्ने र परिवर्तित राज्य प्रणालीलाई आत्मसाथ गरी नागरि...

नेकपा एमाले राष्ट्रिय राजनीतिको मूल प्रवाह हो, मूल प्रवृत्ति हो । लोकतान्त्रिक आन्दोलन, लोकतान्त्रिक विचार, लोकतान्त्रिक अभ्यासको मूलधार, मूल प्रवृत्ति हो । यसको काँधमा देशमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याउने, संक्रमणलाई उपयुक्त ढंगले अघि बढाउने, प्राप्त उपलब्धिको रक्षा र सुदृढ गर्दै...

विगत केही महिनादेखि नेपालका राजनीतिक दलभित्र उथलपुथल, नयाँ जोडतोड र गठजोडको प्रक्रिया तीव्र बनेको छ । नेपाली काँग्रेस अहिले सत्तामा पुगेको हुनाले केही शान्त देखिए पनि त्यहाँसमेत बदलिँदो परिस्थितिमा सुति नै राख्ने वा कोल्टे फेर्ने भन्ने उहापोह कतै न कतै कायमै रहेको ...

पृष्ठभूमि : गत जुलाई २९ मा हामी सबैले विश्व बाघ दिवस मनायौँ । नेपालमा बाघको सङ्ख्या २३५ पुगिसकेको पनि जानकारी पायौँ । तर, हामीहरूले कहिल्यै पनि नेता प्रजातिको दिवस मनाउन सकेका छैनौँ । जबकि विगतका ३० वर्ष (२०४८ सालपछि) देखि यी नेता प्रजातिहरूको सङ्ख्या बाघभन्दा ...